Dị ứng là tình trạng khá phổ biến, xuất hiện dưới nhiều biểu hiện khó chịu như hắt hơi, sổ mũi, ngứa ngáy hay phát ban trên da. Với phụ nữ, tỷ lệ mắc dị ứng trong độ tuổi sinh sản không hề nhỏ. Điều này đặt ra câu hỏi quan trọng: làm thế nào để đối phó với cơn dị ứng khi đang mang thai hoặc đặc biệt là khi cho con bú mà vẫn đảm bảo an toàn cho em bé? Thuốc chống dị ứng có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng này, nhưng việc sử dụng chúng trong giai đoạn nhạy cảm như cho con bú cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Bài viết này sẽ đi sâu vào vấn đề an toàn của các loại thuốc dị ứng thông thường đối với các bà mẹ đang nuôi con bằng sữa mẹ.
1. Tại Sao Phụ Nữ Cho Con Bú Cần Cẩn Trọng Với Thuốc Dị Ứng?
Khi một bà mẹ đang cho con bú sử dụng thuốc, một lượng nhỏ hoạt chất trong thuốc có thể đi vào máu của mẹ và sau đó được bài tiết qua sữa mẹ. Em bé khi bú sữa sẽ tiếp nhận lượng thuốc này. Mặc dù nồng độ thuốc trong sữa thường rất thấp so với liều điều trị cho người lớn, nhưng cơ thể trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ còn rất non nớt, chức năng gan và thận chưa hoàn thiện để chuyển hóa và thải trừ thuốc hiệu quả. Do đó, ngay cả một lượng nhỏ thuốc cũng có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.
Các triệu chứng dị ứng ở mẹ, dù khó chịu, thường không đe dọa tính mạng. Vì vậy, nguyên tắc hàng đầu là luôn cân nhắc lợi ích và nguy cơ khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bao gồm cả thuốc dị ứng, trong thời kỳ cho con bú.
2. Các Nhóm Thuốc Kháng Histamin Phổ Biến
Thuốc chống dị ứng thường dùng nhất thuộc nhóm kháng histamin. Chúng hoạt động bằng cách ngăn chặn hoạt động của histamin, một chất do cơ thể giải phóng khi tiếp xúc với dị nguyên, gây ra các triệu chứng dị ứng. Thuốc kháng histamin được chia làm hai thế hệ chính:
- Kháng histamin thế hệ 1: Đây là nhóm thuốc ra đời sớm, bao gồm các hoạt chất như Chlorpheniramine, Diphenhydramine, Doxylamine, Brompheniramine… Nhóm này có đặc điểm là dễ vượt qua hàng rào máu não, gây ra tác dụng phụ buồn ngủ rõ rệt.
- Kháng histamin thế hệ 2: Các thuốc thế hệ mới hơn như Cetirizine, Loratadine, Fexofenadine, Desloratadine… ít gây buồn ngủ hơn do khó đi vào hệ thần kinh trung ương hơn.
3. An Toàn Của Thuốc Kháng Histamin Khi Cho Con Bú
Nhiều bà mẹ thắc mắc [Thuốc Dị ứng Cho Phụ Nữ Cho Con Bú] nào là an toàn. Các nghiên cứu và kinh nghiệm lâm sàng đã cho thấy:
- Kháng histamin thế hệ 1: Hầu hết các thuốc trong nhóm này được báo cáo là chỉ bài tiết qua sữa mẹ với lượng rất ít hoặc không đáng kể. Một số trường hợp hiếm hoi ghi nhận trẻ sơ sinh có biểu hiện buồn ngủ khi mẹ sử dụng thuốc thế hệ 1, nhưng không có báo cáo về các phản ứng nghiêm trọng cần can thiệp y tế. Mặc dù vậy, tác dụng phụ gây buồn ngủ của thuốc thế hệ 1 ở chính người mẹ có thể ảnh hưởng đến việc chăm sóc bé.
- Kháng histamin thế hệ 2: Dữ liệu về việc sử dụng nhóm thuốc này ở phụ nữ cho con bú còn hạn chế hơn so với thế hệ 1. Tuy nhiên, những nghiên cứu ban đầu cho thấy nồng độ thuốc thế hệ 2 bài tiết qua sữa mẹ cũng rất thấp. Dựa trên mức độ phơi nhiễm này, khả năng gây tác dụng phụ ở trẻ bú sữa mẹ khi mẹ dùng thuốc thế hệ 2 được đánh giá là rất thấp. Vì ít gây buồn ngủ hơn, thuốc thế hệ 2 thường được ưu tiên hơn nếu cần dùng thuốc trị dị ứng khi đang cho con bú, tuy nhiên, dữ liệu theo dõi dài hạn vẫn còn ít hơn so với thế hệ 1 kinh điển.
Nhìn chung, cả hai nhóm thuốc kháng histamin thế hệ 1 và 2 đều được xem là tương đối an toàn khi sử dụng đúng liều và theo chỉ định cho phụ nữ đang cho con bú. Tuy nhiên, việc lựa chọn loại thuốc cụ thể và liều lượng vẫn cần có sự tư vấn của bác sĩ.
Phụ nữ đang cho con bú, cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc dị ứng
Phụ nữ đang cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.
4. Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Mẹ Cho Con Bú Dùng Thuốc Dị Ứng
Mặc dù thuốc kháng histamin khá an toàn, các bà mẹ đang cho con bú vẫn cần hết sức cẩn trọng và tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ: Đây là điều quan trọng nhất. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng dị ứng của mẹ, sức khỏe của bé, và lịch sử dùng thuốc để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất về loại thuốc, liều lượng và thời gian dùng. Đừng tự ý mua và sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc không kê đơn. Việc [đặt lịch khám bệnh viện tâm anh] hoặc các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn là cần thiết.
- Bắt đầu với liều thấp nhất có hiệu quả: Sử dụng liều thấp nhất có thể giúp kiểm soát triệu chứng mà vẫn giảm thiểu lượng thuốc vào sữa mẹ.
- Theo dõi phản ứng của bé: Quan sát bé xem có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi mẹ uống thuốc không, ví dụ như buồn ngủ hơn bình thường, quấy khóc, thay đổi thói quen bú hay có phát ban. Nếu có dấu hiệu lạ, ngưng thuốc và báo ngay cho bác sĩ. Tác dụng phụ gây buồn ngủ của thuốc thế hệ 1 ở mẹ có thể khiến mẹ kém tập trung, cần đặc biệt lưu ý khi chăm sóc bé.
- Sử dụng thuốc thế hệ 2 nếu có thể: Nếu bác sĩ cho phép, thuốc kháng histamin thế hệ 2 thường được ưu tiên do ít gây buồn ngủ cho mẹ, giúp mẹ tỉnh táo hơn để chăm sóc bé.
- Cân nhắc thời điểm uống thuốc: Một số bác sĩ có thể khuyên uống thuốc ngay sau cữ bú dài nhất của bé (ví dụ, cữ bú trước khi bé ngủ đêm) để thuốc có thời gian được chuyển hóa bớt trước cữ bú tiếp theo.
- Không dùng thuốc kéo dài: Chỉ sử dụng thuốc khi thực sự cần thiết để kiểm soát triệu chứng khó chịu. Ngưng thuốc ngay khi tình trạng dị ứng đã cải thiện.
- Đối phó với các tác dụng phụ khác: Ngoài buồn ngủ, thuốc kháng histamin có thể gây khô miệng, chóng mặt. Một số loại thuốc khác như [thuốc advil là thuốc gì] (thuốc giảm đau, hạ sốt) có cơ chế khác và không liên quan đến dị ứng, cần phân biệt rõ ràng các loại thuốc và công dụng của chúng.
5. Khi Nào Cần Ngừng Thuốc Hoặc Đến Gặp Bác Sĩ Ngay Lập Tức?
Dù hiếm gặp, nhưng đôi khi thuốc chống dị ứng có thể gây ra phản ứng nghiêm trọng hơn. Mẹ cần ngừng thuốc ngay lập tức và đi khám bác sĩ hoặc đến bệnh viện nếu gặp phải các dấu hiệu sau:
- Nhịp tim nhanh, không đều.
- Co giật.
- Ảo giác.
- Khó thở.
- Phản ứng dị ứng nặng với chính thuốc đang dùng (phát ban toàn thân, sưng mặt, khó thở cấp tính).
- Bất kỳ dấu hiệu bất thường nghiêm trọng nào khác ở mẹ hoặc bé mà mẹ cảm thấy lo lắng.
Bác sĩ tư vấn cho bệnh nhân về cách dùng thuốc trị dị ứng an toàn
Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa.
Kết Luận
Dị ứng có thể gây ra nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt là với các bà mẹ đang trong giai đoạn nuôi con nhỏ vất vả. Thuốc chống dị ứng, cụ thể là thuốc kháng histamin, thường được coi là tương đối an toàn cho phụ nữ cho con bú khi được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, việc tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ có thể tiềm ẩn rủi ro không đáng có cho cả mẹ và bé.
Lời khuyên chân thành nhất là bất cứ khi nào gặp phải các triệu chứng dị ứng khó chịu trong thời gian cho con bú, hãy ưu tiên tìm đến sự tư vấn chuyên môn của bác sĩ. Bác sĩ sẽ giúp mẹ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất, đảm bảo an toàn tối đa cho em bé và giúp mẹ vượt qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng nhất. Đừng ngần ngại chia sẻ mọi lo lắng và thông tin sức khỏe của bản thân và bé với bác sĩ.
Tài liệu tham khảo:
webmd.com, ncbi.nlm.nih.gov, gpnotebook.com