Metformin Stella 1000mg: Tác dụng, nguy cơ và hướng dẫn sử dụng an toàn

Metformin Stella 1000mg là một loại thuốc được sử dụng rộng rãi trong điều trị bệnh tiểu đường type 2. Tuy nhiên, việc sử dụng metformin cũng tiềm ẩn một số nguy cơ, đặc biệt là tình trạng nhiễm toan lactic. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tác dụng, nguy cơ, và cách sử dụng Metformin Stella 1000mg một cách an toàn.

Hiểu rõ về nhiễm toan lactic liên quan đến Metformin

Nhiễm toan lactic là một biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng có thể xảy ra khi sử dụng Metformin, thậm chí dẫn đến tử vong. Các trường hợp nhiễm toan lactic liên quan đến Metformin sau khi tung ra thị trường thường khởi phát âm thầm với các triệu chứng không đặc hiệu như mệt mỏi, đau cơ, khó thở, buồn ngủ và đau bụng. Tình trạng này đặc trưng bởi nồng độ lactate trong máu tăng cao (> 5 mmol/L), nhiễm toan anion gap (không có bằng chứng về ceton niệu hoặc ceton huyết) và tỷ lệ lactate/pyruvate tăng cao, nồng độ metformin trong huyết tương thường > 5 µg/mL.

Nhóm nguy cơ cao bị nhiễm toan lactic khi sử dụng Metformin

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic khi sử dụng Metformin bao gồm:

Suy thận: Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Metformin chủ yếu được bài tiết qua thận, vì vậy suy thận làm giảm khả năng đào thải thuốc, dẫn đến tích tụ metformin trong cơ thể và tăng nguy cơ nhiễm toan lactic.
Sử dụng đồng thời một số thuốc khác: Một số thuốc, ví dụ như chất ức chế carbonic anhydrase như topiramate, có thể làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic khi dùng cùng với Metformin.
Tuổi cao (≥ 65 tuổi): Người cao tuổi có nhiều khả năng bị suy gan, thận hoặc tim hơn so với người trẻ tuổi, làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic.
Khám chụp X-quang sử dụng thuốc cản quang: Thuốc cản quang iod có thể làm giảm chức năng thận cấp tính, dẫn đến nhiễm toan lactic ở những người dùng Metformin.
Phẫu thuật và các thủ thuật khác: Tình trạng hạn chế ăn uống và chất lỏng trong phẫu thuật có thể dẫn đến mất nước, hạ huyết áp và suy thận, tăng nguy cơ nhiễm toan lactic.
Tình trạng thiếu oxy: Suy tim sung huyết cấp tính, sốc tim mạch, nhồi máu cơ tim cấp, nhiễm trùng huyết và các tình trạng khác liên quan đến thiếu oxy có thể dẫn đến nhiễm toan lactic.
Lạm dụng rượu: Rượu làm tăng tác dụng của Metformin lên quá trình chuyển hóa lactate, tăng nguy cơ nhiễm toan lactic.
Suy gan: Suy gan làm giảm khả năng thanh thải lactate, dẫn đến tăng nồng độ lactate trong máu và làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic.

Các biện pháp giảm thiểu nguy cơ và quản lý nhiễm toan lactic

Để giảm thiểu nguy cơ và quản lý nhiễm toan lactic, cần thực hiện các bước sau:

Đánh giá chức năng thận: Trước khi bắt đầu dùng Metformin, cần kiểm tra tỷ lệ lọc cầu thận (eGFR). Metformin chống chỉ định ở những người có eGFR dưới 30 ml/phút/1.73 m². Cần kiểm tra eGFR hàng năm ở tất cả bệnh nhân dùng Metformin, và thường xuyên hơn ở những người có nguy cơ cao bị suy thận.
Theo dõi chặt chẽ khi dùng đồng thời các thuốc khác: Cần theo dõi thường xuyên hơn ở những bệnh nhân dùng Metformin cùng với các thuốc có thể tương tác.
Đánh giá thường xuyên ở người cao tuổi: Cần đánh giá chức năng thận thường xuyên hơn ở người cao tuổi.
Tạm ngừng Metformin trước khi chụp X-quang: Cần tạm ngừng Metformin trước hoặc trong khi thực hiện chụp X-quang sử dụng thuốc cản quang iod ở những bệnh nhân có eGFR từ 30 đến 60 ml/phút/1.73 m², hoặc có tiền sử suy gan, nghiện rượu hoặc suy tim.
Tạm ngừng Metformin trong phẫu thuật: Cần tạm ngừng Metformin trong thời gian bệnh nhân hạn chế ăn uống và chất lỏng.
Theo dõi sát sao khi có dấu hiệu thiếu oxy: Cần ngừng Metformin ngay lập tức khi xuất hiện các tình trạng thiếu oxy.
Hạn chế rượu: Cần khuyến cáo bệnh nhân hạn chế uống rượu khi dùng Metformin.
Tránh dùng Metformin khi suy gan: Không nên dùng Metformin ở những bệnh nhân có bằng chứng lâm sàng hoặc xét nghiệm về bệnh gan.

Điều trị nhiễm toan lactic

Nếu nghi ngờ nhiễm toan lactic, cần ngay lập tức đưa bệnh nhân đến bệnh viện để thực hiện các biện pháp hỗ trợ chung và ngừng sử dụng Metformin. Thẩm phân máu được khuyến cáo để điều chỉnh nhiễm toan và loại bỏ Metformin tích tụ trong cơ thể.

Các lưu ý khác khi sử dụng Metformin Stella 1000mg

Điều chỉnh chế độ ăn: Chế độ ăn uống hợp lý là yếu tố chính trong việc quản lý bệnh tiểu đường, Metformin chỉ là thuốc hỗ trợ.
Nguy cơ tim mạch: Việc sử dụng thuốc điều trị tiểu đường đường uống có thể làm tăng nguy cơ tử vong do tim mạch so với chế độ ăn uống hoặc kết hợp insulin với chế độ ăn uống.
Thai kỳ và cho con bú: Nên sử dụng insulin trong thai kỳ để kiểm soát tốt đường huyết. Metformin bài tiết vào sữa mẹ, cần cân nhắc giữa việc ngừng cho con bú hoặc ngừng thuốc.
Không gây hạ đường huyết: Metformin đơn trị liệu không gây hạ đường huyết. Tuy nhiên, khi kết hợp với các thuốc trị tiểu đường khác (sulfonylurea, insulin, repaglinide) thì có thể gây hạ đường huyết.