Bị chảy nước mũi uống thuốc gì? Giải pháp hiệu quả và lời khuyên từ chuyên gia

Chảy nước mũi là triệu chứng sức khỏe phổ biến mà hầu như ai cũng từng gặp phải, từ em bé đến người lớn tuổi. Tuy thường không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nó lại gây ra vô vàn khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống. Khi mũi cứ liên tục “mít ướt”, câu hỏi đầu tiên nhiều người đặt ra là: bị Chảy Nước Mũi Uống Thuốc Gì hay có những giải pháp nào hiệu quả để nhanh chóng thoát khỏi tình trạng này?

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sâu hơn về hiện tượng chảy nước mũi, những nguyên nhân đằng sau nó và đặc biệt là các cách đối phó hiệu quả, bao gồm cả việc lựa chọn loại thuốc phù hợp (khi cần thiết) và những biện pháp tự nhiên tại nhà. Ngoài ra, để đảm bảo sức khỏe tổng thể, việc cân nhắc các yếu tố dinh dưỡng và lối sống cũng rất quan trọng, ví dụ như bạn có thể quan tâm đến lượng calo trong một ly [nước rau má không đường bao nhiêu calo] để duy trì chế độ ăn uống lành mạnh khi cơ thể đang mệt mỏi.

Hiểu đúng về chảy nước mũi: Vì sao mũi lại tiết dịch?

Trước khi tìm hiểu bị chảy nước mũi uống thuốc gì, chúng ta cần hiểu rõ bản chất của hiện tượng này. Chảy nước mũi thực chất là phản ứng tự nhiên của cơ thể. Lớp niêm mạc bên trong mũi có chức năng sản xuất dịch nhầy để giữ ẩm cho đường thở, lọc bụi bẩn, vi khuẩn, virus và các tác nhân gây hại khác từ không khí trước khi chúng xâm nhập sâu vào phổi.

Khi niêm mạc mũi bị kích ứng hoặc viêm nhiễm, nó sẽ tăng cường sản xuất dịch nhầy để “quét sạch” các tác nhân gây bệnh hoặc làm dịu vùng bị tổn thương. Lượng dịch này có thể lỏng, trong suốt hoặc đặc, có màu vàng, xanh tùy thuộc vào nguyên nhân và giai đoạn của bệnh.

Có rất nhiều lý do khiến mũi bị chảy dịch nhiều hơn bình thường:

• Thay đổi thời tiết: Đặc biệt khi trời trở lạnh và khô, mũi sẽ tiết dịch để làm ẩm không khí bạn hít vào.
• Khóc: Nước mắt chảy qua ống dẫn lệ và đi vào khoang mũi, gây chảy nước mũi.
• Cảm lạnh và cảm cúm: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Virus tấn công niêm mạc mũi, gây viêm, sưng và tăng tiết dịch. Ban đầu dịch thường trong, sau có thể đặc lại và đổi màu.
• Viêm xoang: Tình trạng viêm nhiễm lớp niêm mạc lót các xoang cạnh mũi. Dịch nhầy tích tụ trong xoang, gây chảy nước mũi (thường đặc, có màu), đau đầu, nghẹt mũi.
• Viêm mũi dị ứng: Phản ứng của cơ thể với các dị nguyên trong môi trường như phấn hoa, bụi nhà, lông động vật. Gây hắt hơi, ngứa mũi, chảy nước mũi trong, nghẹt mũi.
• Viêm mũi không dị ứng: Niêm mạc mũi bị viêm do các yếu tố không phải dị nguyên, có thể là virus, khói bụi ô nhiễm, hoặc phản ứng với thời tiết lạnh, thức ăn cay nóng.
• Các vấn đề cấu trúc mũi: Như phì đại cuốn mũi (mô cuốn mũi sưng to), lệch vách ngăn mũi (vách ngăn giữa hai bên mũi bị cong vẹo) có thể gây tắc nghẽn và chảy dịch một hoặc hai bên.
• Polyp mũi: Khối u mềm, lành tính trong mũi hoặc xoang, khi lớn gây cản trở lưu thông khí và thoát dịch.
• Dị vật trong mũi: Thường gặp ở trẻ nhỏ, dị vật mắc kẹt gây tắc nghẽn và chảy dịch (có thể có mùi hôi) ở một bên mũi.
• U nang hoặc khối u: Hiếm gặp hơn, có thể gây tắc nghẽn và chảy dịch.
• Viêm VA (V.A): Đặc biệt ở trẻ em, VA sưng to có thể gây nghẹt mũi và chảy dịch từ mũi xuống họng.

Ảnh minh họa người bị chảy nước mũi, gương mặt khó chịu.

Việc xác định đúng nguyên nhân giúp bạn tìm ra giải pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.

Chảy nước mũi uống thuốc gì và các biện pháp giảm nhẹ triệu chứng tại nhà?

Khi bị chảy nước mũi, mục tiêu chính là làm giảm khó chịu, giúp mũi thông thoáng và hỗ trợ cơ thể loại bỏ tác nhân gây bệnh. Có nhiều cách khác nhau, từ việc bổ sung đủ nước đến các biện pháp tại nhà và sử dụng thuốc (khi cần).

1. Vai trò quan trọng của việc “Uống Gì”

Đây là phần cốt lõi để trả lời câu hỏi “chảy nước mũi uống thuốc gì” theo nghĩa rộng. Việc cung cấp đủ chất lỏng cho cơ thể là cực kỳ quan trọng:

• Uống nhiều nước: Nước giúp bù lại lượng dịch mất đi do chảy mũi, đồng thời làm loãng dịch nhầy trong mũi, giúp bạn dễ dàng xì mũi hoặc dịch tự chảy ra ngoài, làm thông thoáng đường thở. Hãy ưu tiên nước lọc ấm.
• Uống trà nóng, nước ấm pha mật ong/gừng: Hơi nóng từ đồ uống bốc lên giúp làm dịu niêm mạc mũi, giảm sưng, và làm loãng dịch nhầy. Đặc biệt nếu bị [đau rát họng uống thuốc gì] kèm theo, trà ấm cũng rất hiệu quả để làm dịu cổ họng. Gừng và mật ong có tính kháng khuẩn, kháng viêm tự nhiên, hỗ trợ làm ấm cơ thể.
• Súp, cháo lỏng: Cung cấp dinh dưỡng, bù nước và hơi nóng giúp giảm nghẹt mũi, chảy mũi.

Uống trà nóng giúp giảm chảy nước mũi và làm dịu niêm mạc.

2. Các biện pháp tại nhà hỗ trợ

Bên cạnh việc uống đủ và đúng loại chất lỏng, các biện pháp sau cũng rất hiệu quả:

• Xông hơi mặt: Hít hơi nước nóng giúp làm loãng dịch nhầy và làm mũi thông thoáng. Có thể thêm vài giọt tinh dầu tràm, bạch đàn, gừng hoặc sả vào nước xông để tăng hiệu quả kháng khuẩn, làm dịu và thư giãn.
• Tắm nước ấm: Tương tự xông hơi, hơi nước ấm từ vòi sen có thể giúp làm loãng dịch mũi và giảm nghẹt.
• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Sử dụng bình rửa mũi chuyên dụng hoặc xi lanh để nhẹ nhàng đưa nước muối sinh lý (NaCl 0.9%) vào một bên mũi và để chảy ra ở bên kia. Biện pháp này giúp loại bỏ bụi bẩn, dị nguyên và dịch nhầy hiệu quả. Tuy nhiên, cần thực hiện đúng kỹ thuật để tránh gây tổn thương niêm mạc hoặc nhiễm trùng xoang.
• Xịt mũi bằng nước muối biển/nước muối sinh lý: Đây là cách nhẹ nhàng hơn rửa mũi, giúp làm sạch và làm dịu niêm mạc. Nhiều nghiên cứu cho thấy xịt mũi nước muối giúp giảm triệu chứng chảy mũi, nghẹt mũi do nhiễm trùng đường hô hấp trên.
• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng cổ, ngực và chân. Thoa dầu tràm/khuynh diệp nhẹ nhàng ở các vùng này có thể giúp làm ấm và dễ chịu hơn.
• Ăn cay: Một số người thấy ăn đồ cay giúp mũi “chảy hết” dịch và cảm giác thông thoáng hơn tạm thời. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể với chất capsaicin trong ớt.

3. Bị chảy nước mũi uống thuốc gì? Lời khuyên về thuốc

Đây là phần quan trọng mà nhiều người tìm kiếm. Tuy nhiên, điều cần nhấn mạnh đầu tiên là: Không nên tự ý mua và sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là các loại thuốc đặc trị.

• Thuốc không kê đơn (OTC): Một số loại thuốc không kê đơn như thuốc kháng histamin hoặc thuốc chống nghẹt mũi có thể giúp giảm triệu chứng chảy nước mũi do dị ứng hoặc cảm lạnh. Thuốc kháng histamin giúp giảm phản ứng dị ứng, từ đó giảm tiết dịch mũi. Thuốc chống nghẹt mũi làm co mạch máu ở niêm mạc mũi, giúp giảm sưng và giảm chảy mũi.
• Thuốc kê đơn: Trong trường hợp viêm xoang do vi khuẩn hoặc nhiễm trùng nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh. Các trường hợp viêm mũi dị ứng nặng hoặc polyp mũi có thể cần dùng thuốc xịt mũi chứa corticosteroid hoặc các loại thuốc đặc trị khác theo chỉ định.
• Cảnh báo về tự ý dùng thuốc:
  • Sử dụng sai liều lượng hoặc loại thuốc có thể không hiệu quả, thậm chí gây tác dụng phụ như chóng mặt, khô miệng, buồn ngủ (đặc biệt với kháng histamin thế hệ cũ), tăng nhịp tim, huyết áp (với thuốc chống nghẹt mũi).
  • Thuốc trị chảy nước mũi có thể tương tác với các loại thuốc khác bạn đang dùng.
  • Nếu triệu chứng chảy nước mũi là do nguyên nhân khác (như dị vật, khối u), việc chỉ dùng thuốc giảm triệu chứng sẽ không giải quyết được gốc rễ vấn đề và có thể trì hoãn việc điều trị đúng.

Lời khuyên cốt lõi: Nếu triệu chứng chảy nước mũi nhẹ do cảm lạnh thông thường hoặc thay đổi thời tiết, các biện pháp tại nhà như uống đủ nước ấm, xông hơi, rửa mũi có thể đủ để giúp bạn phục hồi. Tuy nhiên, nếu chảy nước mũi kéo dài, kèm theo các triệu chứng nặng (sốt cao, đau đầu dữ dội, dịch mũi đổi màu xanh/vàng kéo dài, đau tai, giảm khứu giác), hoặc bạn băn khoăn không biết bị chảy nước mũi uống thuốc gì cho an toàn và hiệu quả, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng. Bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bao gồm cả việc kê đơn thuốc (nếu cần).

Chăm sóc chảy nước mũi theo lứa tuổi

Cách chăm sóc khi bị chảy nước mũi có thể khác nhau đôi chút tùy thuộc vào đối tượng:

1. Chảy nước mũi ở trẻ em

Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, chưa biết cách xì mũi hiệu quả nên dịch nhầy tích tụ dễ gây khó chịu và biến chứng.

• Nước muối sinh lý và hút mũi: Đây là bộ đôi rất hữu ích. Nhỏ vài giọt nước muối sinh lý vào mũi bé để làm loãng dịch, sau đó dùng dụng cụ hút mũi (loại bóp hoặc loại dây) để hút dịch ra ngoài.
• Giữ ấm và đủ nước: Đảm bảo bé được giữ ấm, đặc biệt là khi ngủ. Cho bé bú mẹ thường xuyên hơn hoặc uống đủ nước (với trẻ lớn hơn) để dịch mũi loãng.
• Quan sát dấu hiệu: Dịch mũi trong thường không đáng ngại. Nhưng nếu dịch mũi chuyển sang màu vàng xanh, đặc, kèm theo sốt, ho, quấy khóc, bỏ bú, khó thở, hoặc triệu chứng kéo dài không giảm, cần đưa bé đi khám bác sĩ nhi khoa hoặc Tai Mũi Họng ngay. Một số bệnh kèm theo như [sốt siêu vi uống thuốc gì] cũng cần được bác sĩ chẩn đoán và điều trị đúng cách.

2. Chảy nước mũi ở người lớn

Người lớn có thể áp dụng các biện pháp đã nêu ở trên như uống nhiều nước, trà nóng, xông hơi, rửa/xịt mũi nước muối. Việc tự chăm sóc đúng cách tại nhà thường mang lại hiệu quả đáng kể. Tuy nhiên, như đã nói, không nên lạm dụng hoặc tự ý dùng thuốc khi không hiểu rõ nguyên nhân.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Mặc dù chảy nước mũi thường là triệu chứng nhẹ, nhưng trong một số trường hợp, nó có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe cần được bác sĩ thăm khám:

• Chảy nước mũi kéo dài hơn 10-14 ngày không thuyên giảm.
• Dịch mũi có màu xanh hoặc vàng kéo dài, đặc biệt nếu kèm theo sốt.
• Sốt cao.
• Đau đầu, đau mặt quanh vùng xoang.
• Đau tai.
• Giảm hoặc mất khứu giác, vị giác.
• Thở khò khè, khó thở.
• Có máu trong dịch mũi.

Nếu gặp phải các dấu hiệu này, bạn nên đến các cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng thăm khám, chẩn đoán và tư vấn giải pháp điều trị, bao gồm cả việc bị chảy nước mũi uống thuốc gì phù hợp nhất cho tình trạng của bạn.

Bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng tư vấn giải pháp điều trị chảy nước mũi.ThS.BS.CKI Phạm Thị Phương, Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM

Chảy nước mũi nên ăn gì, kiêng gì?

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể hồi phục.

• Nên ăn:
  • Các món lỏng, dễ tiêu hóa như cháo, súp nóng.
  • Rau xanh đậm, trái cây giàu vitamin C và khoáng chất (đặc biệt là kẽm) giúp tăng cường sức đề kháng.
  • Các thực phẩm ấm nóng như gừng, tỏi, hành.
• Nên kiêng:
  • Thực phẩm lạnh, kem, nước đá.
  • Đồ ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ.
  • Đồ ngọt, nước ngọt có gas (làm tăng tình trạng viêm).
  • Rượu, bia, cafe và các chất kích thích (gây mất nước).

Việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý giúp cơ thể bạn có đủ năng lượng để chống lại bệnh tật và phục hồi nhanh hơn.

Kết luận

Chảy nước mũi là một triệu chứng khó chịu nhưng thường là lành tính và có thể được cải thiện bằng nhiều biện pháp tại nhà. Việc uống đủ nước ấm, sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch mũi và áp dụng các phương pháp xông hơi, giữ ấm có thể mang lại hiệu quả đáng kể.

Tuy nhiên, khi tình trạng chảy nước mũi kéo dài, trở nặng hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường khác, việc tự chẩn đoán và quyết định bị chảy nước mũi uống thuốc gì có thể không an toàn. Cách tốt nhất là tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được tư vấn và điều trị chính xác, đảm bảo sức khỏe và ngăn ngừa biến chứng không mong muốn. Hãy luôn lắng nghe cơ thể và tìm đến sự trợ giúp y tế khi cần thiết.

Tài liệu tham khảo:

1. Health.com. Runny Nose. Truy cập ngày 18/12/2024.
2. Detroit Sinus Center. How Often Should You Treat a Runny Nose?. Truy cập ngày 18/12/2024.