Quả Mắc Kham, hay còn gọi là Amla (Indian Gooseberry) với tên khoa học là Phyllanthus Emblica (Emblica officinalis), là loại quả ăn được thuộc họ Diệp Hạ Châu. Quả mắc kham có hình tròn, vỏ mỏng, có hạt, màu xanh khi chưa chín và hơi vàng nhạt khi chín. Vị quả hơi chua và đắng nhẹ. Theo y học cổ truyền, toàn bộ cây mắc kham – bao gồm quả, lá và hạt – đều có giá trị chữa bệnh.
1. Công Dụng Của Quả Mắc Kham Đối Với Sức Khỏe
Sự hiện diện của vitamin C, alkaloid, ellagitannin, axit gallic, emblicanin A và emblicanin B, flavonoid (đặc biệt là rutin và quercetin), và nhiều loại phân tử sinh học khác làm cho quả mắc kham có nhiều công dụng đối với sức khỏe và được đánh giá cao trong việc lựa chọn nghiên cứu thuốc với ít tác dụng phụ.
Quả mắc kham giàu vitamin C và chất chống oxy hóa
Dưới đây là một số công dụng của quả mắc kham mà bạn có thể tham khảo:
1.1. Ổn Định Đường Ruột và Giảm Ợ Nóng
Theo Healthline, một nghiên cứu kéo dài 4 tuần ở 68 người mắc trào ngược dạ dày thực quản với chứng ợ chua đặc trưng xảy ra thường xuyên cho thấy, với liều 1.000 mg viên quả mắc kham mỗi ngày đã giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng ợ nóng và nôn mửa nhiều hơn so với nhóm dùng giả dược. Việc sử dụng quả mắc kham giúp cải thiện tiêu hóa, rất hữu ích cho những ai thường xuyên bị khó tiêu hay đau bụng. Nếu bạn bị các vấn đề về tiêu hóa, hãy tìm hiểu thêm về thuốc đau bụng kinh để có phương pháp điều trị phù hợp.
1.2. Chống Lão Hóa
Do hàm lượng vitamin C cao lý tưởng nên quả mắc kham có nhiều lợi ích chống lão hóa đầy hứa hẹn. Vitamin C là một chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa các tổn thương tế bào và giúp làm chậm quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Những lợi ích này bao gồm:
- Da: Ngăn ngừa phân hủy collagen giúp da có độ đàn hồi và săn chắc.
- Tóc: Một số bằng chứng cho thấy chiết xuất quả mắc kham có thể thúc đẩy sự phát triển tóc và ức chế một loại enzyme gây rụng tóc.
- Thị lực: Nghiên cứu trong ống nghiệm đã chỉ ra rằng, chiết xuất quả mắc kham có thể giúp bảo vệ và chống lại bệnh thoái hóa điểm vàng có liên quan tới tuổi tác bằng cách cải thiện sức khỏe ty thể của tế bào mắt.
1.3. Hỗ Trợ Trong Phòng Ngừa Ung Thư
Theo Healthline, trong các nghiên cứu ống nghiệm và trên động vật thì chiết xuất từ quả mắc kham cho thấy có thể hỗ trợ tiêu diệt một số loại tế bào ung thư bao gồm ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng và ung thư phổi. Bên cạnh đó, chiết xuất này còn có thể đóng vai trò trong việc ngăn ngừa ung thư hiệu quả nhờ tác dụng chống oxy hóa cao của phytochemical chẳng hạn như tannin và flavonoid cùng hàm lượng vitamin C. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu được thực hiện trên người liên quan tới tác dụng chống ung thư của quả mắc kham nên người bị ung thư cần thực hiện theo phác đồ điều trị của bác sĩ.
1.4. Tăng Cường Sức Khỏe Tim Mạch
Một trong những công dụng phổ biến nhất của quả mắc kham là tăng cường sức khỏe tim mạch, bao gồm:
- Tác dụng chống oxy hóa: Giúp bảo vệ cơ thể chống lại các tổn thương oxy hóa liên quan tới tim mạch, theo một số nghiên cứu trên động vật.
- Điều chỉnh chức năng nội mô: Ở người mắc tiểu đường type 2 khi dùng 1.000mg quả mắc kham mỗi ngày tương tự như thuốc atorvastatin.
- Chống viêm: Giảm đáng kể tình trạng viêm nhiễm – được cho là có liên quan đáng kể tới sự phát triển của bệnh tim.
- Bình thường hóa lượng mỡ trong máu: Dựa trên kết quả nghiên cứu quan sát trên người cho thấy lượng mỡ trong máu được cải thiện đáng kể, bao gồm chất béo trung tính, cholesterol toàn phần và cholesterol xấu cũng như tăng cholesterol tốt.
- Giảm huyết áp: Dựa trên cơ chế hoạt động tương tự như thuốc giãn mạch có tác dụng mở rộng mạch máu, từ đó tăng cường lưu thông máu và giảm huyết áp.
- Ngăn ngừa hình thành cục máu đông: Nguyên nhân gây đau tim, đột quỵ nếu các cục máu đông này gây tắc nghẽn động mạch.
Tuy nhiên, các nghiên cứu trên người vẫn còn hạn chế và cần nhiều nghiên cứu hơn trước khi kết luận quả mắc kham có thể trở thành chất bổ sung hiệu quả cho sức khỏe tim mạch. Để có thêm thông tin về các phương pháp điều trị mỡ máu, bạn có thể tham khảo bài viết về trị mỡ máu dân gian.
1.5. Cải Thiện Lượng Đường Trong Máu
Theo một số nghiên cứu trên động vật cho thấy quả mắc kham có thể giúp giảm lượng đường trong máu lúc đói và sau ăn. Tác dụng này cũng được ghi nhận trong một nghiên cứu năm 2011 đăng tải trên NCBI có quy mô 32 người tham gia sử dụng 1 – 3 gam bột quả mắc kham trong 21 ngày liên tục.
1.6. Chống Lại Tổn Thượng Gan
Theo Healthline, trong các nghiên cứu trên chuột cho thấy chiết xuất quả mắc kham có thể bảo vệ chống lại các tổn thương gan do chế độ ăn nhiều chất béo hoặc N-nitrosodiethylamine – một chất gây độc cho gan nhờ tác dụng chống viêm, chống oxy hóa và sự hiện diện của chất ức chế cytochrom P450 2E1 (CYP2E1) và khả năng ổn định màng của loại quả này. Tuy nhiên, tác dụng này vẫn chưa được nghiên cứu trên người.
1.7. Tăng Cường Sức Khỏe Miễn Dịch
Quả mắc kham giàu vitamin C chiếm 600 – 800% giá trị vitamin C cần hàng ngày (DV) đem đến nhiều tác dụng đối với hệ miễn dịch như giảm tổn thương tế bào và viêm nhiễm, đặc biệt tình trạng viêm mãn tính có liên quan tới việc tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường type 2, bệnh tim hay các rối loạn tự miễn dịch. Ngoài ra, vitamin C cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch bằng cách thúc đẩy tăng sinh thực bào – những tế bào miễn dịch chuyên biệt giúp “nuốt chửng” những tác nhân xâm nhập gây hại cho cơ thể.
1.8. Kháng Khuẩn
Theo ScienceDirect, cả chiết xuất nước và hữu cơ của quả mắc kham đều cho thấy hoạt tính kháng khuẩn mạnh chống lại các khuẩn như Bacillus cereus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa và Serratia marcescens, Klebsiella ozaenae, Proteus mirabilis, Salmonella paratyphi A và B, và Klebsiella pneumonia, Pasteurella multocida và Candida albicans.
1.9. Hạ Sốt Và Giảm Đau
Hàm lượng polyphenolic (carbohydrate, axit amin, alkaloid và tannin) có trong chiết xuất quả mắc kham có tác dụng giảm đau và hạ sốt đáng kể trong thử nghiệm trên chuột. Điều này mở ra lợi ích tiềm năng của chiết xuất quả mắc kham trong ứng dụng thần kinh và sau phẫu thuật. Nếu bạn đang tìm hiểu về các loại thuốc gây mê, bạn có thể tham khảo thêm thông tin tại thuốc gây mê.
2. Rủi Ro Tiềm Ẩn Của Quả Mắc Kham
Quả mắc kham có thể gây ra một số tác dụng phụ đối với sức khỏe nếu không ăn quả mắc kham đúng cách hay lạm dụng các chất bổ sung quả này.
Chẳng hạn do đặc tính ngăn ngừa sự hình thành của cục máu đông nên quả mắc kham có thể làm loãng máu và ngăn ngừa đông máu bình thường. Nhưng nếu bạn bị các rối loạn chảy máu hoặc đang dùng thuốc chống đông máu thì bạn nên nói chuyện với bác sĩ để tránh nhân tác dụng lên và gây hại cho cơ thể. Điều này cũng được khuyến cáo không nên dùng quả mắc kham trước khi phẫu thuật do nguy cơ chảy máu cao.
Bạn cũng nên thận trọng khi ăn quả mắc kham nếu đang uống thuốc điều trị tiểu đường type 1 và type 2 do tác dụng giảm lượng đường trong máu của loại quả này.
Ngoài ra, do thiếu bằng chứng liên quan tới độ an toàn cho phụ nữ mang thai hay đang cho con bú hoặc đang cố gắng mang thai nên nếu bạn thuộc nhóm người này cũng không nên ăn quả mắc kham. Để hiểu rõ hơn về các loại quả mận miền Nam và các tác dụng của chúng, bạn có thể tham khảo bài viết về quả mận miền nam.
3. Kết Luận
Quả mắc kham mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tiềm năng. Tuy nhiên, việc sử dụng cần thận trọng và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt là khi bạn đang dùng thuốc khác hoặc có tiền sử bệnh lý. Không nên tự ý sử dụng quả mắc kham để điều trị bệnh mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế. Để hiểu rõ hơn về các công dụng của nước cỏ mực tươi, bạn có thể xem thêm bài viết về uống nước cỏ mực tươi có tác dụng gì.
Tài Liệu Tham Khảo
- Tổng hợp từ nhiều nguồn uy tín (Cần bổ sung nguồn tham khảo cụ thể cho từng thông tin)